Bogurodzica – najstarsza utrwalona polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki.Utwór powstał w średniowieczu, najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwszy zapis tekstu jest późny, bo z początku XV wieku, wcześniejsze zapisy mogły zaginąć, ale też tekst mógł krążyć w obiegu ustnym.
Bogurodzica pełniła – według współczesnych pojęć – rolę hymnu państwowego. W 1506 roku tekst pieśni został dołączony do Statutów Jana Łaskiego z informacją, że jej autorem jest św. Wojciech. Większość współczesnych badaczy odrzuca jednak jego autorstwo, ponieważ św. Wojciech nie znał języka polskiego.
Na przestrzeni wieków XIV – XVIII Bogurodzica pełniła także rolę hymnu państwowego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Bogurodzica w historii literatury i kultury
Z czasem Bogurodzica stała się pieśnią bojową polskiego rycerstwa – jak podaje Jan Długosz śpiewano ją przed bitwą pod Grunwaldem, a później np. przed bitwą pod Warną. Została także odśpiewana podczas koronacji Władysława Warneńczyka. Cały obrzęd koronacji odbywał się po łacinie, jedynie Bogurodzica wykonana została w języku polskim.
Była także przez wiek XV hymnem królewskim dynastii Jagiellonów. Od tej chwili pieśni religijne zaczęły się łączyć z pieśniami wojskowymi, a Bogurodzica stała się symbolem jedności religijno-patriotycznej. Wzmianka o Bogurodzicy, śpiewanej przez polskich rycerzy przed bitwą, pojawia się w anonimowej komedii pt. Albertus z wojny, która ukazała się drukiem w Krakowie w 1596 r. Jeden z bohaterów, Ksiądz, podczas rozmowy z wracającym z wojny Albertusem, zauważa:
"Wżdyć ten dawny a święty obyczaj chowają,
że o Bogarodzicy przy bitwie śpiewają.
Jako to bywało w Polszcze po przyjęciu wiary,
Mnie to jeszcze powiedał, pomnię, ojciec stary"
Albertus jednak, ubogi i niezbyt odważny sługa parafialny, odpowiada:
" Już dziś o niej nie słychać, babom ją oddali
W imię boże, jałmużny aby nie dawali.
Byłoby śmiechu dosyć, kto by wiódł do tego,
Śpiewać Bogarodzicę czasu wojennego."
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz